पहिलो कारोवारभन्दा पनि तल झर् यो सेयर

सुदर्शन सापकोटा
काठमाडौं, मंसिर १८
नयाँ कम्पनीको साधारण सेयर खरिद गर्दै हुनुहुन्छ भने एकपल्ट सोच्नुस । एक बर्षअघि नेपाल स्टक एक्सचेन्ज नेप्से मा सुचिकृत कम्पनीका सेयर सुचिकृत मूल्यभन्दा कममा विक्री भइरहेका छन् । सय रुपैयाँ अंकित दरका ती सेयर नेप्सेमा औषद तीन गुणा वढी मूल्यमा सुचिकृत भएका थिए । सेयरको आपुर्ति मागभन्दा वढी भएकाले तिनीहरुको मूल्यमा ह्रास आएको हो ।
कृषि विकास बैंकको साधारण सेयर निष्कासनपछि सेयरको दोस्रो बजारतर्फ आकर्षित भएका सर्वसाधारण छोटो समयमा नै धेरै कमाउन सकिन्छ भनेर यतातिर लगानी गरेका थिए । तर अनुमान विपरित बजार निरन्तर ओरालो लागेपछि लगानीकर्ताले आफ्नो लगानीको ६० प्रतिशत हिस्सा गुमाइसकेका छन् ।
एक बर्षमा सुचिकृत भएका कम्पनीका सेयर खरिद गर्दै आएका एक लगानीकर्ताले दोस्रो बजारबाट १५ लाख रुपैयाँ गुमाइसकेको बताए । सरकारी कर्मचारीसमेत रहेका उनले साचयकोषबाट ऋण लिएर ४३ लाख रुपैयाँ बजारमा लगाएका थिए । आफुसँग भएको सुन बेचेर तथा साचयकोषको रकम लगाएर सेयर किनेका उनले सबैभन्दा वढी सगरमाथा मर्चेन्ट एण्ड बैंकिङ फाइनान्सको सेयरबाट गुमाएको बताए ।
सुन पनि बेचेर सिद्धयाए- उनले भने -सेयर मूल्य पनि निरन्तर घटिरहेको छ ।
नेपाल टेलिकमको सेयरले सबैभन्दा वढी लगानीकर्तालाई डुबाएको छ । एक सय रुपैयाँ अंकित दरका सेयरमा थप ५ सय रुपैयाँ जोडेर उसले वोलकवोलमा सर्वसाधारणलाई सेयर विकि्र गरेको थियो । तर अहिले कम्पनीको सेयर मूल्य ५ सय ४ रुपैयाँमा झरेको छ । १६ सय रुपैयाँसम्म पुगेको कम्पनीको १५ करोड किक्ता सेयर सर्वसाधारणमा छ । कम्पनीको सेयर ९ सय ४० रुपैयाँमा सुचिकृत भएको थियो । कम्पनीको सेयर वोलकवोल मार्फत २५ सय रुपैयाँसम्म हालेर लगानीकर्ताले खरिद गरेका थिए ।
एक बर्षको अधिका डेड दर्जन बढी कम्पनीको सेयर सुचिकृत भएको नेप्सेमा ११ कम्पनीका लगानीकर्ताले गुमाएका छन् । सुचिकृत मूल्यभन्दा अहिलेको मूल्य कम भएकाले दोस्रो बजार प्रवेश गरेका लगानीकर्ताले गुमाएका हुन् ।
त्यसबेला बढेको बजारलाई मूल्यांकन गरेर सुचिकृत नयाँ कम्पनीको सेयर किनेकाहरु यसबेला धेरै घाटामा छन्-लगानीकर्ता राजकुमार तिम_िल्सनाले भने । उनले सेयर बजारबाट थोरै समयमा धेरै कमाउन सकिन्छ भनेर लहैलहैमा आएका लगानीकर्ता वढी घाटामा परेको जानकारी दिए ।
सुचिकृत मूल्यभन्दा अहिले सुभेच्छा विकास क्लिन इनर्जी डेभलपमेन्ट पुर्वााचल ग्रामिण विकास रिलायवल इन्भेष्टमेन्ट वित्तीय संस्था पशुपति डेभलपमेन्ट बैंक अफ एसिया र सिटिजन्स बैंकका लगानीकर्ताको मात्र लगानी संकटमा परेको छैन ।
ऋण लिएर दोस्रो बजारमा आएकाले भने झन् ठूलो नोक्सानी खेपेका छन्-तिमि_िल्सनाले भने ।
बजार पनि घटिरहेको छ र ऋणको व्याज पनि तिर्नु पर्ने भएकाले यस्ता लगानीकर्तालाई दोहोरो आर्थिक मार परेको उनले बताए ।
विसं। २०५७ सालमा जस्तै अहिले पनि बजार घटेको बताउँदै उनले केही समय पर्खनेका लागि आउँदो बजार नाफामूखि हुने विश्लेषक बताउँछन् ।
अहिले सेयर बेच्ने समय होइन- ज्याम टेक्नोलोजिज्का प्रमुख कार्यकारी अशोक महर्जनले भने -केही समय पर्खनसक्नेलाई सेयरले फाइदा नै पुर् याउँछ ।
विश्लेषकका अनुसार ९ बार्षअघि जस्तै सेयर बजार तल झरिसकेको छ । त्यसबेला नेप्से परिसुचक १७८ अंकमा भर्दा बाजर पुँजीकरण जतिको भएको थियो अहिलेको बजार पँुजीकरण पनि त्यति वरावर आइसकेको छ । यसरी बजारलाई मूल्यांकन गर्ने हो भने बजार ुक्रयासु हुने बेला भइसक्यो- तिमि_िल्सनाले भने ।



एक बर्षको अवधिमा सुचिकृत कम्पनी
कम्पनी हालको मूल्य सुचिकृत मूल्य
नेपाल टेलिकम ५०४ ९४०
प्रभु फाइनान्स ४८० ४९०
एनडिइपी २५० ५४७
सगरमाथा मर्चे्रन्ट ३८० ७५१
लर्ड बुद्ध फाइनान्स ३१० ५१७
सुभेक्छा विकास ७०० ६९१
कास्की ३८५ ७००
त्रिवणी विकास ७१२ ८२५
क्लिन इनर्जी ६१३ ५०१
पुर्वााचल ग्रामिण वि। ९६५ ६१४
ग्लोवल ४०० ५४५
रिलायवल ई। िवं ६४० ६४०
पशुपति डेभलपमेन्ट ४७० ४३७
शिखर वि।सं। २७० २९०
बैंक अफ एसिया ४६१ ४५५
सिटिजन्स ५४० ५२०