गाडी बेच्ने सिप्रद्धि अब विजुली फलाउँदै, सरकारले डाँडो दिए काठमाडौंको लोडसेडिङ हटाउने दावी

काठमाडौ, भदौ १७ - टाटा मोटरका गाडी र मोटरपार्टस बिक्री गर्दै आएको सिप्रदी ट्रेडिङले वैकल्पिक उर्जामा लगानी गर्ने भएको छ। कम्पनीले यसका लागि आवश्यक अध्ययन गरेर सहरी क्षेत्रमा ठूला परियोजनामा संलग्न हुन थालिसकेको छ।
ट्रेडिङ अन्तर्गतको भगिनी संस्था सिप्रदी इनर्जीले सौर्य र फोहोरबाट ऊर्जा उत्पादनमा लगानी गर्न लागेको हो। कम्पनीले एकदेखि पाँच मेगावाट सम्मको सौर्य उर्जा उत्पादन गर्ने योजना बनाएको छ। कम्पनीले वैकल्पिक उर्जा उत्पादनको क्षेत्रमा ८ करोड लगानी गरिसकेको छ।
'हाम्रो कम्पनी स्थापना भएको दुई वर्ष भयो। हामीले दुई वर्षको अवधिमा सौर्य उर्जामा धेरै अध्ययन अनुसन्धान गर्र्यो ,' कम्पनीका उपाध्यक्ष राजन श्रेष्ठले नागरिकसँग भने, ' काठमाडौ उपत्यकामा चाहिने उर्जा संकटलाई समाधान गर्न पाँच मेगावाट सौर्य उर्जा उत्पादनको तयारी गरेका छौ। तर यसका लागि सरकारले सहजीकरण गर्न आवश्यक छ।'

उनका अनुसार सौर्य उर्जाबाट उत्पादन भएको विजुली विद्युत प्राधिकरणको ग्रीडमा जोड्ने प्रावधान अहिलेसम्म भएको छैन। यही नीति नभएका कारण उर्जा उत्पादन गर्न नसकिएको हो। यो उर्जा उत्पादनको लागि सरकारले जग्गा पनि भाडामा दिनुपर्छ। सौर्य उर्जाका लागि प्यानल लगाउनुपर्छ।

'पाँच मेगावाटको सौर्य उर्जाका लागि धेरै वटा प्यानल राख्नुपर्छ। त्यसका लागि ठूलै स्थान आवश्यक पर्छ,' उनले भने, 'हामीलाई सरकारले जग्गा उपलब्ध गराएमा यो क्षमताको सौर्य उर्जा उत्पादन गर्न सकिन्छ।' श्रेष्ठका अनुसार यो योजनामा चिनियाँ लगानीकर्ताले चासो देखाएका छन्।

'ठूलो सौर्य उर्जा उत्पादनमा चिनियाँ लगानीकर्ताले चासो देखाएका छन्। चीनले सौर्य उर्जामा राम्रो प्रगति पनि गरेको छ,' उनले भने, 'सरकारले सहजीकरण गर्ने हो भने यो योजना अघि बढाउन धेरै समय लाग्दैन।' नेपालमा सौर्य उत्पादनको सम्भावना बढी रहेको वैकल्पिक उर्जा प्रवर्द्धन केन्द्रको अध्ययनले देखाएको छ। केन्द्रका अनुसार नेपालमा तीन सय दिन घाम लाग्ने(सन्नी डे) रहेको अध्ययनमा देखिएको थियो।

'सौर्य उर्जामा धेरै सम्भावना रहेको हामीले पायौ। यसमा ठूला लगानी मात्रै नआएको हो,' श्रेष्ठले भने, 'सुरुवातमा गैरसरकारी संस्थाको सहयोगमा ग्रामिण भेगमा स-साना सौर्य सेट राखिएको थियो। तर सहरी क्षेत्रमा सौर्य उर्जा आउनै सकेन्।' डेनमार्क सहयोग नियोग(डानिडा), युरोपियन युनियन, जमनी लगायतले ग्रामिण भेगमा घरायसी उर्जा पुर्यागएका थिए। ग्रामिण भेगमा सहुलियतमा पाँच लाख साना सेट जडान भएका छन् ।

'जाडो महिनामा ८ सय मेगावाटको विजुलीको माग छ। तर हामीसँग ३ सय ५० मात्रै विजुली उत्पादन हुन्छ,' श्रेष्ठले भने, 'त्यसैले हामीले सहरमा उर्जाको समस्या बढी देखेर यही केन्द्रित हुन खोजेका हौ।' उनका अनुसार अहिले कम्पनीले सहरमा घरमा एक किलोवाटदेखि ५ किलोवाट सम्मका सोलार प्यानल जडान गरिरहेको छ। यो कम्पनीले पछिल्लो समयमा राष्ट्रपति निवास शितल निवासमा १४ दशमलब ५ किलोवाटको सौर्य ऊर्जा जडान गरिरहेको छ।

'हाम्रो कम्पनीले राष्ट्रपति निवासमा सौर्य उर्जा जडान गरिरहेका छौ। हामीले एक महिनाभित्रै जडान सक्नेछौ,' श्रेष्ठले भने। उनले सौर्य ऊर्जालाई व्यापक बनाउन सरकारले सहुलियत दिनुपर्ने बताउँछन्। 'सौर्य ऊर्जा जलविद्युत भन्दा महँगो हुन्छ,' उनले भने, 'यसलाई सस्तो बनाउन सकेमा मात्रै व्यापक बनाउन सकिन्छ।' सौर्य उर्जाको एक युनिटको करिब २२ रुपैयाँ पर्छ। जलविद्युत उर्जा एक युनिटको साढे सात रुपैयाँ पर्छ। तर सौर्य उर्जा थर्मल प्लान्ट एक युनिटको २५ रुपैयाँ पर्छ। श्रेष्ठका अनुसार सौर्य उर्जाको विद्युत उत्पादन कम गर्न स्टोरेज गर्न नपर्ने हो भने सस्तो पर्छ। 'विहान र दिउँसो सञ्चालन हुने विद्यालय र कार्यालयका लागि यस्तो प्रविधि उपयुक्त हुन्छ। बेलुका नचाहिने संस्थाका लागि सस्तोमा विजुली उत्पादन गर्न सकिन्छ,' उनले भने, 'यस्ता क्षेत्रमा पनि हामीले अध्ययन गरिरहेका छौ।'

'हामीले नविनतम प्रविधि ल्याएर सौर्य उर्जालाई सस्तो बनाउन खोजिरहेका छौ,' उनले भने, 'सौर्य उर्जा स्टोरेज नगरी सोझै उपभोक्तामा दिन सकियो भने सस्तो पर्छ।' कम्पनीले यो वाहेक महानगरबाट निस्किने फोहोरबाट विजुली उत्पादन गर्ने बारे पनि अध्ययन गरिरहेको छ।
'फोहोरबाट विजुली उत्पादनको बारेमा अध्ययन गर्न दुई जना कन्स्ल्याट्यान्टले अध्ययन गरिसक्नुभएको छ,' श्रेष्ठले भने, 'महानगरबाट निस्किने चार सय मेटि्रक टन फोहोरबाट पाँच मेगावाट विजुली निकाल्न सकिने निर्ष्कषमा पुगेका छौ।' उनले फोहोरबाट विजुली निकाल्न सकिएमा महानगरले फोहोर व्यवस्थापनको लागि बेर्होदै आएको करोडौ रकम जोगिने बताए।

'हामीले महानगरको फोहोरबाट विजुली उत्पादन गछौ,'उनले भने, 'यसका लागि प्रविधि समेत भित्र्याइसकेका छौ।' फोहोरबाट विजुली निकाल्दा एक युनिटको १९ रुपैयाँ पर्ने अध्ययनबाट देखिएको छ। श्रेष्ठका अनुसार महानगरले फोहोर व्यवस्थापनमा लगाउँदै आएको करोडौ रुपैयाँ मध्ये केही रकम दिएमा विजुलीको उत्पादन सबैका लागि प्रयोग गर्न मिल्ने भाउमा उत्पादन हुनसक्छ