गोर्खा विकास बैंक राष्ट्र बैंकको हातमा

काठमाडौं, पुस १८ – वित्तीय अवस्थामा छ महिनाभित्र सुधार नभए खारेज गर्ने विकल्पसहित नेपाल राष्ट्र बैंकले समस्याग्रस्त गोर्खा विकास बैंकको व्यवस्थापन आफैले लिने निर्णय गरेको छ। राष्ट्र बैंकले आउँदो साता तीन जनाको टोली गोर्खा बैंक पठाउँदैछ। 

'अब हाम्रो टोलीले गोर्खा बैंकको व्यवस्थापन हेर्ने छ,' राष्ट्र बैंकका डेपुटी गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले मंगलबार नागरिकसँग भने, 'टोलीले बैंक सुधार्ने प्रयत्न गर्ने छ।' उनका अनुसार राष्ट्र बैंक टोलीले बैंकको वित्तीय स्वास्थ्य सुधारका लागि नयाँ लगानीकर्ताको खोजी गर्ने छ। अहिले भएका लगानीकर्ताको स्वामित्व क्रमशः घटाउँदै लैजाने पनि राष्ट्र बैंकको रणनीति हुने छ।

राष्ट्र बैंकले नयाँ लगानीकर्ता नआए अर्को बलियो वित्तीय संस्थासँग मर्जरको प्रयास गर्ने छ। बैंक मर्जरमा नगए अन्तिम विकल्प स्वरुप खारेजीमा पठाउने छ। 'सबै हिसाबले बैंक बचाउनेतिर हामी काम गर्ने छौं,' उनले भने, 'समाधान ननिस्किए अप्रिय कदम चाल्ने छौं।'

वित्तीय अवस्था दिनदिनै बिग्रिएपछि राष्ट्र बैंकले समस्याग्रस्त घोषणा गरेको थियो। राष्ट्र बैंकले बढेको खराब ऋण र घटेको पुँजी पर्याप्तता अनुपातलाई सुधार गर्न निर्देशन दिँदै २०६७ चैत ११ मा समस्याग्रस्त घोषणा गरेको थियो।

गोर्खा बैंकमा रहेका तीन वटा संस्थापक लगानीकर्ताको खिचातानीका कारण सुधार गर्न कठिन भएको भन्दै भूतपूर्व बेलायती सेनासँग आवद्ध समूहले उनीहरु निस्किए थप पैसा लगाएर बैंक चलाउने जनाएका छन्। उनीहरुले तीन वटा समूहलाई हटाएर तत्काललाई व्यवस्थापन जिम्मा लिइदिए पैसा हाल्ने प्रतिवद्धता जनाएका कारण पनि राष्ट्र बैंक अगाडि बढेको हो।

स्रोतका अनुसार व्यवस्थापन जिम्मा लिएपछि राष्ट्र बैंकले गोर्खालाई स्वदेशी तथा विदेशी समूहलाई सेयर बिक्री गर्ने योजना बनाएको छ। राष्ट्र बैंकले उपनिर्देशकको नेतृत्वमा तीन जनाको समूह गोर्खा बैंकमा खटाउने तयारी गरेको छ।

'वित्तीय अपराध भोगेका तीनजना ठूला लगानीकर्तालाई नहटाउने हो भने लगानी भित्रिँदैन,' राष्ट्र बैंक स्रोतले भन्यो, 'पहिला उनीहरुलाई हटाएर नयाँ लगानीको वातावरण बनाउने छौं।' संस्थापक सेयरधनीहरु निर्मल गुरुङ, डिबी बम्जन र प्रविण नौलखाको लडाइँका कारण बैंक समस्यामा परेको थियो।

अहिले बैंकमा सर्वसाधारणको पौने तीन अर्ब निक्षेप छ। त्यतीकै हाराहारीमा कर्जा लगानी भएको छ। तर सबै कर्जा भने असल अवस्थामा छैनन्।

समस्याग्रस्त घोषणा गर्दा बैंकको पुँजी पर्याप्तता अनुपात २ प्रतिशतले धनात्मक थियो। अहिले यो ऋणात्मक भएको छ। विकास बैंकहरुले यस्तो अनुपात ११ प्रतिशत कायम गर्नुपर्ने हुन्छ। खराब ऋणको अनुपात १७ दशमलव ५ प्रतिशतबाट बढेर २५ प्रतिशत नाघिसकेको छ। यो ५ प्रतिशतभन्दा कम हुनु पर्छ।

वित्तीय अवस्था दिनदिनै बिग्रिरहेका बेला बैंकमा कर्मचारी समस्यासमेत थपिएको छ। बैंकले अहिलेसम्म असल ऋण (नियमित ब्याज किस्ता तिर्ने) मात्र उठाएको छ। नियमित आम्दानी हुने ऋण उठिसकेकाले बैंकको आम्दानीको स्रोत घटेको छ। खराब ऋण नउठेकाले बैंकको पुँजी पर्याप्ता अनुपातमा सुधार हुनुको साटो झन् खस्किएको स्रोतले जानकारी दियो।

'खराब ऋण उठाउँदा नोक्सानी व्यवस्थाको रकम फिर्ता भएर पुँजीमा सकारात्मक असर पर्छ,' स्रोतले भन्यो, 'सबै असल ऋण मात्रै उठेकाले आम्दानीको स्रोत घटेर बैंकको अवस्था बिग्रिरहेको छ।' उनले राष्ट्र बैंकले समस्याग्रस्त घोषणा गरेपछि स्थलगत अनुसन्धान गर्दा अझ बढी ऋण दूरुपयोग भएको पाइएकाले पनि पुँजी पर्याप्तता ऋणात्मक हुने क्रम बढेको जानकारी दिए।