डेढ सातादेखि अन्तर बैंक सापटी बढ्न थाल्यो

सुदर्शन सापकोटा, काठमाडौं, मंसिर २८ - लामो समयदेखि खासै हुन छाडेको बैंकहरुको बीचको सापटी (अन्तर बैंक) कारोबार १० दिनयता बढेको छ। सापटीको ब्याज दरमा समान्य सुधारसहित कारोबार रकम सात गुणाले बढेको हो।

दैनिक २५/३० करोडको अनुपातमा हुँदै आएको अन्तर बैंक कारोबार अहिले बढेर सवा २ सय करोड नाघेको छ। ब्याज ०.५ प्रतिशतबाट बढेर ०.७ प्रतिशत पुगेको छ। कारोबार संख्या पनि ६/७ वटाबाट बढेर २८/३० वटा पुगेको छ।

'बैंकहरुको ऋण बढेको र केही बैंकले सरकारी ऋणपत्र (टे्रजरी बिल) मा लगानी गर्न अन्तर बैंकबाट पैसा उठाएकाले कारोबार रकम बढेको देखिन्छ,' ग्रान्ड बैंकका टे्रजरी विभाग प्रमुख सुशील मानन्धरले बुधबार नागरिकसँग भने, 'सापटीको दरमा पनि सामान्य सुधार आएको छ।'
राष्ट्र बैंकका अनुसार दुई सातायता ३२ वटा वाणिज्य बैंकको ऋण लगानी ६ अर्बले बढेको छ। राष्ट्र बैंकले पनि सातामा ५/६ अर्बका दरले टे्रजरी बिलको नवीकरण गरिरहेको छ। अन्तर बैंकमा पाइने ब्याजभन्दा टे्रजरीको केही माथि छ। अन्तर बैंकमा बढीमा ०.७ प्रतिशत ब्याज छ भने टे्रजरीमा ०.८ प्रतिशतसम्म ब्याज पाइन्छ।
दैनिक २५/३० करोडको कारोबार हुँदै आएको अन्तर बैंक कारोबार एकैचोटि १ सय ३० करोड पुगेको थियो। त्यसपछि क्रमिक रुपमा बढेर सवा २ अर्ब रुपैयाँमा पुगेको छ।
अन्तर बैंकबाट अहिले कृषि विकास बैंक, बैंक अफ काठमाण्डू (बिओके), नबिल, सेन्चुरी, मेगालगायत नयाँपुराना दुवैथरी बैंकले सापटी लिइरहेका छन्।
बैंकले बैंकलाई दिने सापटी कारोबारबाहेक बैंक-वित्तीय संस्थाबीचको सापटी रकम पनि बढेको छ। १८ प्रतिशतको ब्याज दरमा यी संस्थाबीच २ अर्ब रुपैयाँसम्मको कारोबार भएको छ। ब्याज महँगो भएपनि जोखिमका कारण यी संस्थाहरुलाई बैंकहरुले खासै सापटी दिँदैन्थे। यसअघि यी संस्थाबीचको कारोबार १०/१२ करोड रुपैयाँ बराबरको मात्र हुने गरेको थियो।
'हामीसँग पैसा नभएर सापटी लिएको होइन,' एक बैंकका टे्रजरी प्रमुखले भने, 'सअन्तर बैंकमा भन्दा अहिले केही अंक बढी टे्रजरी बिलबाट हुने आम्दानी बढी छ। त्यही भएर बजारबाट उठाएका हौं।'
बैंकरका अनुसार अहिले सिभिल बैंकले निस्कासन गरेको ८० करोड रुपैयाँ बराबरको साधारण सेयर खरिदका लागि बैंकबाट पैसा झिकिएकाले पनि कारोबार बढेको हो। 'साधारण सेयर खरिदका लागि पैसा झिकिएर पनि कारोबार बढेको हो,' सिभिलका टे्रजरी प्रमुख डिलर निशिल ढकालले भने।
उनले बैंकको क्षमताअनुसार सापटी दिन पाइने सीमा भएका करण धेरैवटा बैंकबाट कारोबार भएजस्तो देखिएको जानकारी दिए। 'ठूलो बैंकले ठूलो रकम माग्दा एउटा-दुईटा बैंकले मात्र दिन पाउँदैनन्,' उनले भने, 'सीमाका कारण धेरै बैंकबाट कारोबार भएको हो।' उनले पछिल्लो समय निक्षेप बढेको जानकारी दिए।
राष्ट्र बैंकका अनुसार, दुई सातायता निक्षेप ९ अर्ब रुपैयाँले बढेको छ। एक सातामा मात्रै निक्षेप पाँच अर्ब रुपैयाँले बढेको छ। नयाँ आर्थिक वर्ष लागेसँगै बैंकहरुको निक्षेप असोजसम्म बढ्न सकेको थिएन।
'ऋण लगानी बढ्न थालेकाले केही बैंकको कर्जा-निक्षेप अनुपात साँघुरो भएको छ,' एक बैंकरले भने, 'यसलाई व्यवस्थापन गर्न पनि अन्तर बैंक कारोबार बढेको हो।'