राष्ट्र बैंकले आफ्नो स्वामित्वको सेयर बेच्दै

काठमाडौं, मंसिर २६
 नेपाल राष्ट्र बैंकले आफ्नो सेयर स्वामित्व भएका सार्वजनिक कम्पनीहरुको सेयर बिक्री गर्ने भएको छ। यसका लागि बैंकले कार्य योजना तयार पारिरहेको छ। 'हाम्रो स्वामित्वमा रहेका सेयरहरु बिक्री गर्न आवश्यक कार्य योजना तयार भइरहेको छ,' राष्ट्र बैंक स्रोतले भन्यो, 'प्रक्रिया पुर्या्एर आवश्यकता अनुसार सेयर बिक्री गर्दै अगल हुँदै जाने छौं।'

राष्ट्र बैंकको १४ कम्पनीहरुमा ४७ करोड ९९ लाख रुपैयाँ बराबरको सेयर स्वामित्व छ। लगानी गरे वापत केही कम्पनीहरुबाट राष्ट्र बैंकले वार्षिक रुपमा नगद लाभांससमेत बुझ्दै आएको छ।

'कतिपय ठाउँमा राष्ट्र बैंकको उपस्थिति हुँदा काम तत्काल अगाडि बढ्ने र उद्देश्य पुरा गर्न सजिलो हुने गरेको छ,' स्रोतले भन्यो, 'सेयर स्वामित्व हुँदा नराम्रो केही भएको छैन। तैपनि योजना बनाएर सरोकारवाला निकायहरुलाई बिक्री गर्नेछौं।' उनले कतिपय संस्थामा सेयर भएकै कारण राष्ट्र बैंकका बारेमा प्रश्न उठ्ने गरेको भन्दै प्राथमिकता छुट्याएर सेयर बिक्री गरिने जानकारी दिए।

राष्ट्र बैंकसँग राष्ट्रिय बिमा संस्थान, रुलर माइक्रो डेभलपमेन्ट सेन्टर (आरएमडिसी), नेपाल क्लियरिङ हाउस लिमिटेड (एनसिएचएल), पश्चिमाञ्चल ग्रामिण विकास बैंक, कर्जा सूचना केन्द्र, नागरिक लगानी कोष, नेशनल बैंकिङ टे्रनिङ सेन्टर (एनबिटिआइ) लगायतमा सेयर छ।
राष्ट्र बैंकले निक्षेप तथा कर्जा सुरक्षण निगम, नेपाल स्टक एक्चेन्ज (नेप्से), नेसनल प्रोडक्टिभिटी एन्ड इकोनोमिक डेभलपमेन्ट, सुदुरु पश्चिमाञ्चल ग्रामिण विकास बैंक, एग्रिकल्चर प्रोजेक्ट सर्भिस सेन्टरमा समेत लगानी गरेको छ।
राष्ट्र बैंकको योजना अनुसार, विवादित हुने गरेका कम्पनीहरुको सेयर पहिलो चरणमा बिक्री गरिने छ। यसअनुसार आरएमडिसी, नेपाल स्टक एक्सचेन्जलगायतका कम्पनीको सेयरलाई पहिलो चरणमा बिक्री गरिने छ।
राष्ट्र बैंकका कर्मचारी आरएमडिसीको सञ्चालक समितिमा बसेर पारित गराएको लाभांस पछि फिर्ता गर्नुपर्ने अवस्था आएको थियो। आरएमडिसीमा राष्ट्र बैंकको ६.५८ प्रतिशत सेयर छ।
सेयर स्वामित्वका कारण नियामक निकाय आफै विवादित हुन पुगेकाले बिक्री गर्न लागिएको हो। 'आफैले नियमन गर्ने संस्थाहरुमा सेयर राखेर सञ्चालक समितिमा बस्दा धेरै प्रश्नहरु उब्जिए,' स्रोतले भन्यो, 'केही संस्थाका कारण विवादहरु पनि जन्मिए। यसलाई समाधान गर्न पनि सेयर बिक्री गर्न लागिएको हो।' उनका अनुसार, अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आइएमएफ) ले पनि नियमन गर्ने संस्थाका सेयर स्वामित्व नराख्न राष्ट्र बैंकलाई धेरै अघि सुझाव दिएको छ।
राष्ट्र बैंकको सहायक कम्पनीका रुपमा सुदुरपश्चिमाञ्चल ग्रामिण विकास बैंकमा ६८.४६ प्रतिशत, एग्रिकल्चर प्रोजेक्ट सर्भिस सेन्टरमा ६२.५० प्रतिशत र राष्ट्रिय बिमा संस्थानमा ५५.५६ प्रतिशत लगानी छ।
निक्षेप तथा कर्जा सुरक्षण निगममा २२.५८ प्रतिशत, नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा ३४.६० प्रतिशत र एनबिटिआइमा ३१.५२ प्रतिशत सेयर छ। यसबाहेक एनसिएचएलमा १०, आरएमडिसीमा ६.५८, पश्चिमाञ्चलमा १०, खारजीमा गइसकेको नेपाल डेभलपमेन्ट बैंक ५, कर्जा सुचना केन्द्र १०.२५, नागरिक लगानी कोषमा २०.०१ र एनबिटिआइमा १० प्रतिशत लगानी छ।