काठमाडौं, वैशाख २६
लगानी योग्य पुँजी (तरलता) अभाव झेल्दै आएका बैंकहरुको वैशाख तेस्रो साता निक्षेप ९ अर्बले वढेको छ। आर्थिक वर्ष सकिन लाग्दा सरकारी खर्च वढ्न थालाले निक्षेप वढेको हो। अघिल्लो साता बैंकको निक्षेप ५ अर्ब रुपैयाँले घटेको थियो।
राष्ट्र बैंकका अनुसार, यो साता बैंकको निक्षेप ९ अर्बले वढेर ९ सय २८ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। तरलता अभाव चर्किएका कारण बैंकहरुले निक्षेप वढे पनि कर्जा जम्मा एक वर्ष मात्र वढाएका छन्। बैंकहरुको कर्जा लगानी ७ सय २४ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ।
सरकारी खाताको रकम विस्तारै खर्च हुन थालेको र ब्याज दर वृद्धिपछि बैंकमा पैसा आउन थालेका कारण निक्षेप एक सातामै ९ अर्बले वढेको हो। बैंकहरुले तीन सातायता धमाधम निक्षेपको ब्याज वढाइरहेका छन्। बैंकहरुले बचतकर्तालाई दिने ब्याज दर साढे १० प्रतिशतसम्म पुर्याइसकेका छन्।
अभाव चर्किएपनि बैंकहरुले सर्वसाधारणबाट पैसा ल्याउन उच्च ब्याज दिने गरी स्किम नै ल्याइरहेका छन्। ठूला निक्षेपकर्ताहरुसँग ११ प्रतिशतको हाराहारीमा ब्याज दिने गरी बैंकले पैसा ल्याइरहेका छन्। तत्कालको खाँचो टार्न बैंकले सर्वसाधारणलाई दिनेभन्दा वढी कर्मचारी सञ्चय कोष, नागरिक लगानी कोष, गुठी संस्थानहरु, नेपाल टेलिकम, राष्ट्रिय विमा संस्थान, नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरण, नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, नेपाल राष्ट्र बैंक, बिमा समिति, बिमा कम्पनीहरुलाई ब्याज दिइरहेका छन्। त्यही कारण निक्षेपमा सुधार आएको हो।
दुई साताअघिसम्म ८ प्रतिशत हाराहारीमा रहेको निक्षेपको ब्याज दर साढे १० प्रतिशत पुगिसकेको छ। बैंकहरुले सोमबार मात्र नेपाल टेलिकममो २ अर्ब रुपैयाँ १०.५५ प्रतिशत ब्याज तिरेर लिएका छन्। साना निक्षेपकर्ताबाट पैसा जम्मा हुन समय लाग्ने भएकाले बैंकहरुले वढी व्याज तिरेर संस्थापक र ठूला निक्षेपकर्तालाई वढि व्याज दिइरहेका छन्।
कृषि विकास बैंकले सर्वसाधारणलाई दिनेभन्दा एक प्रतिशत विन्दु वढीले संस्थागत निक्षेपकर्तालाई व्याज दिने जनाएको छ। एक साताअघि मात्र सनराइज बैंकले १५ महिना बैंकमा पैसा राखे ९.५ प्रतिशत व्याज दिने निक्षेप योजना ल्याएको छ। सेञ्चुरीले सय दिन पैसा राखे ९ प्रतिशत ब्याज दिने योजना ल्याएको छ भने ग्लोबलले एक वर्षे मुद्दति निक्षेपको ब्याज ९ प्रतिशत पुर्याएको छ। अन्य बैंकले स्किम नै बनाएर निक्षेपको ब्याज वढाएका छन्।
