बैंक ऋण महंगो भयो

बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट १० प्रतिशतभन्दा कम ब्याजमा ऋण पाउन कठिन भएको छ। धेरै बैंकसँग लगातार लगानी योग्य पूँजी तरलता अभावले कर्जाको ब्याजदर बढेको हो।

अधिकांश वित्तीय संस्थाले १२ प्रतिशतभन्दा कम ब्याजमा पैसा दिन बन्द गरेका छन्।

‘अब हाम्रो बैंकले १२ प्रतिशतभन्दा कममा पैसा दिदैंन' वाणिज्य बैंकका एक प्रमुख कार्यकारीले भने। ‘सर्वसाधारणले राख्ने बचतमा ३ र कर्जामा १ देखि साढे १ प्रतिशतसम्मले ब्याज बढेको छु नेपाल बैकस्र एशोसियशनका अध्यक्ष सशिन जोशीले भने।
केही महिना अघिसम्म ठुलो पूँजी भएका संस्थालाई मात्र वित्तीय कम्पनीले बढी ब्याज दिएका थिए। केही समययता सर्वसाधारणको बचतमा पनि बढी ब्याज दिने वित्तीय संस्थाले सार्वजनिक गरेका छन्।

एक साताअघि वाणिज्य बैंक भएको किष्टले बचतमा १० दशमलब २५ प्रतिशत ब्याज दिने विज्ञापन गरेको छ। धेरै भनसुन गरेर संस्थागत निक्षेप लिनुभन्दा सर्वसाधारणसँग बढी ब्याजमा पैसा लिनु उपयुक्त छ किष्टका प्रमुख कार्यकारी कमल ज्ञवालीले भने ‘बैंकको कारोबार पनि बढ्ने हुँदा १० प्रतिशत बढि ब्याजमा पैसा लिएका हौं।ं
नयाँ खूलेका अन्य बैंकले पैसा राख्न आए ९ प्रतिशतसम्म ब्याज दिने सार्वजनिक गरेका छन्।

केही महिनाअघि निक्षेपको ब्याजदर ४ देखि ६ प्रतिशतसम्म थियो। बैंकले १० प्रतिशतसम्ममा कर्जा दिदैं आएका थिए। स्टाण्डर्ड चार्टर्ड बैंकले केही वर्षअघि साढे ६ प्रतिशतमा कर्जा दिएको थियो।

‘बचतमा ९ देखि १० प्रतिशत ब्याज भएपछि एक अंकमा ऋण दिन सक्ने अवस्था रहदैंनु डेभलपमेण्ट क्रेडिट बैंकका प्रमुख कार्यकारी सुधिर खत्रीले भने।
मंगलबार र बुधबार वाणिज्य बैंंकसँग पैसा अभाव भयो। नगद आवश्यक भएका वित्तीय संस्थाले अन्य बैंकबाट पैसा सापटी अन्तरबैंक कारोबार पाउन सकेनन्। छिटो समयका लागि नगद आवश्यक पर्दा वित्तीय संस्थाले आपसमा अन्तरबैैंक कारोबार गर्छन्।
पैसा अभावले बुधबार अन्तर बैंक कारोबारको ब्याज ९ प्रतिशत पूगेको छ। ‘ब्याज बढे पनि पैसा दिन सक्ने थोरै मात्र बैंक छन्' वािणज्य बैंकमा अन्तर बैंक कारोवार हेर्ने वाणिज्य बैंकका एक अधिकृतले भने।

सनराइज बैंकको सेयरको पैसा राष्ट्र बैंकमा जम्मा हुँदैं गएकाले तरलता अभाव भएको हो। यो बैंकको सेयर बिक्रीको जिम्मेवारी दिएको एनएमबी बैंकले काठमाडौमा जम्मा भएको पैसा राष्ट्र बैंकमा पठाएको छ। यो बैंकको सेयरमा करिव १० अर्बको आवेदन परेको थियो।
विद्यमान प्रावधानअनुसार सेयरमा जम्मा भएको पैसा ७ दिन भित्र राष्ट्र बैंकमा राख्नूपर्छ।
‘बैंक तथा वित्तीय संस्थासँग धेरै पैसा पहिले देखि नै थिएनं जोशीले भने ‘- वित्तीय संस्थासँग भएको ७ अर्ब रुपैंयाँ यता उता हुने वित्तिकै तलरता अभाव हुन्छ।ं ्

सनराइज बैंकको सेयरलाई आधार माने भविष्यमा पनि तरलता अभाव हुनेछ। प्राइम बैंकले जेठ दोस्रो साता सर्वसाधारणलाई सेयर बिक्री गर्दैछ। यसपछि चिलिमे जलविद्युत र कृषि विकास बैंक साधारण सेयर बिक्री गर्ने योजनामा छन्।

‘बैंक तथा वित्तीय संस्था कसिलो अवस्थामा छन्' जोशीले भने ‘अन्य वैकल्पिक उपकरण नभएकाले यस्तो भएको हो। वाणिज्य बैंकसँग भएको पैसामध्ये ८२ प्रतिशत लगानी भएको छ। अन्तर्राष्ट्रिय बैंकमा निक्षेप लगानी अनुपात यो बढीमा ७० प्रतिशत हुन्छ।'

‘तरलता ब्यवस्थापन गर्न बैंकलाई आवश्यक परेको बेला तत्काल नगदमा परिणत गर्न सकिने उपकरण चाहिन्छ जोशीले भने ‘यहाँ यो अवसर छैन।

केही ठुला बैंकसँग बढी पैसा छ। तर साना र नयाँ खूलेका बैंक तरलता अभावको दवाबमा परेका छन्।

अहिले ऋण लिन हुन्छ कि हुदैंन जोशी भन्छन् ‘बचतको ब्याजदर बढेअनुसार कर्जाको बढेको छैन नियमित तिर्न सक्ने क्षमता छ भने लिदा हुन्छ।ं पैसा राख्ने र ऋण लिने दूबैलाई फाइदा भएको उनको दावी छ। ‘पैसा हुनेका लागि यो मोलमोलाई गरेर राख्ने समय हों जोशीले भने ‘कर्जाको ब्याज भने अत्याधिक बढेको छैन।'

नेपाल बैकस्र एशोसिएसनका अध्यक्ष सशिन जोशीले राष्ट्र बैंकले मौदि्रक नीतिमा परिमार्जन र बजारमा थप पैसा छाड्नु पर्ने समय आएको बताएका छन्। राष्ट्र बैंकले तत्काल ४-५ अर्ब रुपैयाँ छाड्नु पर्ने जोशीको सुझाव छ।

थप पैसा बजारमा पठाउन अनिवार्य नगद मौज्दात घटाउनु पर्ने र नियमित रुपमा बैंकमा जम्मा हुन आएको विदेशी मुद्रा राष्ट्र बैंकले किन्नु पर्ने अवस्था आएको छ जोशीले भने।
बैंकले नियमित कारोबारका लागि राख्नूपर्ने नगद अनुपात ५ दशमलब ५ प्रतिशत छ। यसलाई घटाएर ४ बनाउनु पर्ने सुझाव जोशीको छ। साढे एक प्रतिशत घटाउँदा बजारमा थप ५ अर्ब पैसा जान्छ।

बैंकले नगद आवश्यकता हुँदा विदेशी मुद्रा बिक्री गर्न नपाएको जोशीले बताए। राष्ट्र बैंकले साताको दूई दिन वाणिज्य बैंकसँग विदेशी मुद्रा किन्दै आएको छ। यसलाई दैनिक बनाउनु पर्छ उनले भने। दैनिक भए पैसा आवश्यक परेको जुनसुकै बेला हामी विदेशी मुद्रा विक्री गर्न सक्छौ जोशीले भने।

बैंकले स्वरोजगार कोषमा पैसा राखे

वाणिज्य बैंकले बुधबार युवा तथा साना स्वरोजगार कोषमा पैसा दिन हस्ताक्षर गरेका छन्। बिहीबारसम्म कोषको खातामा पैसा जम्मा हुनेछ।

बैंकले सरकारलाई ऋणका रुपमा कोषमा पैसा जम्मा गरेका हुन्। यो पैसामा सरकारले वार्षिक ५ प्रतिशत ब्याज दिनेछ।

बैंकले दिनुपर्ने विपन्न वर्ग कर्जा शीर्षक अन्तर्गतको १ प्रतिशत रकम चैतसम्म कोषमा जम्मा गर्न अर्थ मन्त्रालय र राष्ट्र बैंकले निर्देशन दिएको थियो। कोषको साचालन प्रकृयाप्रति असहमति जनाई बैंकले पैसा दिएका थिएनन्।

राष्ट्र बैंक अर्थ र नेपाल बकस्र एशोसिएसनबीच सहमति भएकाले बैंकले पैसा राख्ने भएका हुन्। विपन्न वर्ग क्षेत्र कर्जाको एक प्रतिशत करिव ४ प्रतिशत हुन्छ। यसमध्ये पहिलो किस्ता एक चौथाई रकम बैंकले दिनेछन्। समीक्षापछि दोस्रो किस्ता दिने नदिने निर्णय हुनेछ।