वाणिज्य बैंकको निक्षेप सातामै १६ अर्ब वढ्यो

काठमाडौं, असार १२

वाणिज्य बैंकहरुको निक्षेप एक सातामा १६ अर्ब रुपैयाँले वढेर ९ सय ५५ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। सरकारी विकास खर्च वढ्न थालेपछि अघिल्लो साता ६ अर्बले घटेकेा निक्षेप एक साताभित्र उच्च रकमले वढेको हो। अघिल्लो साता बैंकहरुसँग ९ सय ३९ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप थियो।

बैंकहरुसँग निक्षेप वृद्धि हुन थालेपछि तरलता सहज भएर गएको छ। बैंकहरुले एक सातायता अन्तर बैंक कारोबार १ रुपैयाँभन्दा कम ब्याजमा गरिरहेका छन्। बुधबार बैंकहरुबीच अन्तर बैंक सापटी ०.८५ प्रतिशतमा भएको थियो। निक्षेप वढ्न थालेपछि सरकारी ऋणपत्र टे्रजरी विलको दर १ रुपैयाँभन्दा तल आएको छ। 

सापटीको  दर ६.८६ प्रतिशतसम्म पुगेको थियो। वित्तीय संस्थाहरुको दर अझ माथि ७.४३ प्रतिशत पुगेको थियो। बैंकहरुको दर १ प्रतिशत तल आएसँगै विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीहरुको ३ प्रतिशतको हाराहारीमा छ। दैनिक ४ अर्बसम्म पुगेकेा अन्तर बैंक कारोबार रकम अहिले ८० करोडमा खुम्चिएको छ। 

मेगा बैंकको साधारण सेयरको पैसा विस्तारै बैंकहरुमा फर्किन थालेको र सरकारले असार अन्तिममा विकास निर्माणका लागि धमाधम भुक्तानी दिन थालेकाले निक्षेप वढेको हो। 

यही बीचमा बैंकहरुले निक्षेपको ब्याजमा गरेको वृद्धिले पनि बैंकिङ प्रणालीमा पैसा भित्रिएको एक बैंकरले जानकारी दिए। बैंकहरुको निक्षेप उच्च रकमले वढेपनि कर्जा भने जम्मा ३ अर्ब रुपैयाँले वढेेको छ। बैंकहरुले एक सातामा कुल कर्जा ७ सय ३६ अर्ब रुपैयाँ गरेका छन्। 

बैंकहरुले कर्जा–निक्षेप अनुपात साँघुरो भएका कारण निक्षेप वढेपनि उनीहरुले थप लगानी गर्न नसकेका हुन्। नोक्सानी व्यवस्थाका कारण असार अन्तिममा ऋण लगानी नगर्ने पुरानै परम्परा र यही बेला  अनिवार्य नगद अनुपात (सिआरआर) कायम गर्नु पर्ने दवावले पनि बैंकहरुले लगानी विस्तार नगरेका हुन्। अहिले अधिकांस बैंकहरुको कर्जा–निक्षेप अनुपात ८० प्रतिशतको हाराहारीमा पुगिसकेकाले बैंकहरुले थप लगानी गर्न चासो नदेखाएको ती बैंकरले जानकारी दिए।

बैंकहरुले एक सय रुपैयाँ निक्षेप उठाउँदा जम्मा ८० रुपैयाँ मात्र लगानी गर्न पाउँछन्। बैंकहरुले उठाएको निक्षेपमध्ये करिव ८० प्रतिशतको हाराहारीमा ऋण दिइसकेका छन्। निक्षेप वढेपनि पहिले नै ऋण वढाएका कारण अहिले कर्जा–निक्षेप अनुपात कायम राख्न बैंकले लगानी विस्तार गर्न नसकेका हुन्।

चौथर्फी रुपमा खर्च वढाउन दवाव र काम गरेका ठेकेदारहरुले धमाधम भुक्तानी लैजान थालेका छन्। सरकारले खर्च गरेको रकम बैंकबाट वाहिरिन्छ। भुक्तानी लिनेहरुले पैसा बैंकमा राख्ने भएकाले निक्षेप संकलन सुधार हुन्छ।

तरलता सहज हुँदै गएपछि बैंकहरुले साउनपछि ब्याज दरमा पुनर्विचार गर्ने जनाएका छन्। पछिल्लो समय मुद्दति निक्षेपको ब्याज साढे १० प्रतिशतसम्म पुगेको छ। सर्वसाधारणको ब्याज बैंकहरुले स्किमका रुपमा वढाएका थिए। सनराइज बैंकले १५ महिना बैंकमा पैसा राखे ९.५ प्रतिशत व्याज दिने निक्षेप योजना ल्याएको थियो। 

सेञ्चुरीले सय दिन पैसा राखे ९ प्रतिशत ब्याज दिने योजना ल्याएको थियो भने ग्लोबलले एक वर्षे मुद्दति निक्षेपको ब्याज ९ प्रतिशत पुर्‍याएको थियो। अन्य बैंकले पनि स्किमसहित ब्याज वढाएका थिए। बैंकहरुले संस्थागत र ठूला निक्षेपकर्तालाई अझ वढी ब्याज दिएका थिए। ठूला निक्षेपकर्तासँग बैंकहरुले ११ प्रतिशतसम्म ब्याज तिरेर पैसा चलाएका छन्।  अभावका कारण बैंकले कल डिपोजिट (माग्ने वित्तिकै फिर्ता गर्नु पर्ने) खातको ब्याजसमेत वृद्धि गरेका थिए।